Tuy vậy, do các tác động từ tự nhiên và con người trong việc quản lý và sử dụng tài nguyên hiện nay đã và đang tác động mạnh đến môi trường sinh thái và đa dạng sinh học tại vùng biển này. Nguồn lợi thủy sản tự nhiên đang ngày càng bị suy giảm, đặc biệt là việc khai thác thủy sản không đúng quy định như sử dụng xung điện, chất độc, chất nổ và các nghề, ngư cụ cấm để khai thác thủy sản vẫn diễn ra; việc buôn bán, tiêu thụ các loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm với mức độ ngày càng tinh vi, khó phát hiện và xử lý. Hệ sinh thái rạn san hô đang có nguy cơ suy thoái nghiêm trọng, một số loài thủy sản quý, hiếm đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng; hành vi vi phạm các quy định của nhà nước về thủy sản xảy ra ở nhiều nơi, khó kiểm soát, công tác quản lý, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản ở nhiều địa phương còn chưa được thực hiện quyết liệt và triệt để. Do vậy cần có những giải pháp quản lý, quyết liệt nhằm chủ động và triển khai có hiệu quả công tác bảo vệ, khôi phục và phát triển nguồn lợi thủy sản, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người dân trong lĩnh vực bảo vệ nguồn lợi thủy sản, phát triển bền vững.

Nhận thức được tầm quan trọng của đa dạng sinh học và nguồn lợi sinh vật biển tại khu vực này, Quyết định số 782/QĐ-UBND ngày 29/3/2021; Quyết định số 3920/QĐ-UBND ngày 12/12/2022; Kế hoạch số 608/KH-UBND ngày 18/8/2023; Kế hoạch số 767/KH-UBND ngày 12/10/2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An đều đặt trọng tâm trong việc điều tra, khảo sát, xây dựng quy hoạch chi tiết, thành lập và đi vào hoạt động Khu bảo tồn Hòn Ngư - Đảo Mắt. Đặc biệt gần đây nhất, Quyết định số 389/QĐ-TTg ngày 09/5/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã xác định cần thành lập mới Khu bảo tồn biển Hòn Ngư - Đảo Mắt để bảo vệ các hệ sinh thái, các loài thủy sinh vật biển có giá trị kinh tế, khoa học; phát triển nguồn lợi tự nhiên; góp phần phát triển kinh tế biển, cải thiện sinh kế của cộng đồng ngư dân địa phương.

Từ thực tiễn đó, sáng ngày 18/10/2025, Viện nghiên cứu Hải sản đã tổ chức Hội thảo khoa học góp ý cho các phương án triển khai nhiệm vụ: “Điều tra, đánh giá, xây dựng Quy hoạch chi tiết Khu bảo tồn biển Hòn Ngư - Đảo Mắt, tỉnh Nghệ An” do TS. Nguyễn Khắc Bát, Viện trưởng Viện nghiên cứu Hải sản làm chủ nhiệm

TS.Hoàng Đình Chiều, Tư vấn phó trình bày báo cáo tại Hội thảo

Đồng chủ trì Hội thảo gồm TS. Nguyễn Văn Nguyên, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Hải sản và Ông Trần Xuân Học, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nghệ An. Tham dự Hội thảo có đại diện Lãnh đạo Viện nghiên cứu Hải sản - TS. Nguyễn Phi Toàn,  Phó Viện trưởng; đại diện Chi cục Thuỷ sản và Kiểm ngư tỉnh Nghệ An - Ông Lê Văn Hướng, Phó Chi cục trưởng; đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Viện nghiên cứu Hải sản: Phòng nghiên cứu Bảo tồn biển, Phòng nghiên cứu Công nghệ khai thác, Phòng nghiên cứu Nguồn lợi hải sản, Trung tâm Quan trắc Môi trường biển, Trung tâm Phát triển nghề cá Vịnh Bắc Bộ; cán bộ quản lý khoa học, cán bộ phụ trách công tác tài chính Viện nghiên cứu Hải sản; cán bộ phụ trách kế hoạch tài chính Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nghệ An và đông đủ các thành viên tham gia thực hiện nhiệm vụ tham dự.

Ông Trần Xuân Học, Phó Giám đốc Sở NN&MT Nghệ An phát biểu tại Hội thảo

Nhiệm vụ đặt ra mục tiêu: Xây dựng được luận chứng khoa học làm cơ sở cho việc quy hoạch chi tiết và hoàn thiện được hồ sơ quy hoạch chi tiết Khu bảo tồn biển Hòn Ngư - Đảo Mắt trình Uỷ ban nhân dân tỉnh Nghệ An thẩm định, phê duyệt. Để thực hiện được mục tiêu này, nhiệm vụ đặt ra các mục tiêu cụ thể cần giải quyết gồm: 1) Điều tra, đánh giá được đặc điểm địa lý, môi trường, tài nguyên sinh vật và các giá trị văn hóa - lịch sử liên quan đến Khu bảo tồn biển Hòn Ngư - Đảo Mắt; 2) Điều tra, đánh giá được đặc điểm kinh tế - xã hội nghề cá; chính sách và năng lực của chính quyền địa phương; các yếu tố tác động đến Khu bảo tồn biển Hòn Ngư - Đảo Mắt; 3) Xây dựng, hoàn thiện được hồ sơ quy hoạch chi tiết Khu bảo tồn biển Hòn Ngư - Đảo Mắt trình Uỷ ban nhân dân tỉnh Nghệ An thẩm định, phê duyệt.

Để đạt được các mục tiêu cụ thể trên, nhiệm vụ đặt ra 05 nội dung chính cần thực hiện gồm: 1) Thu thập, tổng hợp, phân tích, đánh giá dữ liệu lịch sử nghiên cứu về điều kiện tự nhiên, môi trường, đa dạng sinh học, hệ sinh thái, nguồn lợi hải sản, kinh tế - xã hội nghề cá liên quan đến Khu bảo tồn biển Hòn Ngư - Đảo Mắt; 2) Đánh giá điều kiện môi trường vùng biển Khu bảo tồn biển Hòn Ngư - Đảo Mắt; 3) Điều tra, đánh giá tài nguyên sinh vật và các giá trị văn hóa - lịch sử liên quan đến Khu bảo tồn biển Hòn Ngư - Đảo Mắt; 4) Điều tra, đánh giá đặc điểm kinh tế - xã hội nghề cá, chính sách và năng lực của chính quyền địa phương, các yếu tố tác động đến Khu bảo tồn biển Hòn Ngư - Đảo Mắt; 5) Quy hoạch chi tiết Khu bảo tồn biển Hòn Ngư - Đảo Mắt, tỉnh Nghệ An.

Thông qua Hội thảo, Ban Chủ nhiệm nhiệm vụ đã nhận được nhiều ý kiến góp ý, trao đổi và thảo luận nhằm bổ sung, hoàn thiện bản kế hoạch, phương án triển khai thực hiện nhiệm vụ.

Kết thúc Hội thảo, Phó Viện trưởng Nguyễn Văn Nguyên, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nghệ An Trần Xuân Học đề nghị Ban chủ nhiệm nhiệm vụ tiếp thu ý kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học để triển khai thực hiện nhiệm vụ một cách tốt nhất.

Đỗ Anh Duy